Σύμφωνα και με το νέο πλαίσιο ορίζεται ότι εξαιρούνται α) απαιτήσεις από συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί πριν από την 1.1.2015, β) απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη που έχει υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο Νόμο 3869/2010, για την οποία έχει ορισθεί δικάσιμος, γ) απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη, κατά του οποίου τρίτοι πιστωτές έχουν κινήσει δικαστικές ενέργειες για την εξασφάλιση προς αυτούς χρεών ή έχει ήδη τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Παρόλα αυτά το πιστωτικό ίδρυμα μπορεί να εφαρμόσει τις διαδικασίες επίλυσης καθυστερήσεων φυσικών προσώπων η επαγγελματιών ή πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Αν δε ο δανειολήπτης προσέλθει οικειοθελώς τότε υποχρεούται να εφαρμόσει τη διαδικασία έναντι πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Ουσιαστικά με το νέο πλαίσιο διαχωρίζονται οι περιπτώσεις των κόκκινων δανείων σε εκείνες:
- Των φυσικών προσώπων ή επαγγελματιών.
- Των πολύ μικρών επιχειρήσεων.
- Όλων των υπολοίπων.
Οι διαδικασίες ρύθμισης κατά συνέπεια διαχωρίζονται σε τρία πακέτα. Η τράπεζα σε κάθε περίπτωση οφείλει να συμμορφώνεται με τις εποπτικές της υποχρεώσεις αλλά να λαμβάνει υπόψη της και την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη.
Ειδικότερα, o Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει τα εξής:
- Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής της δόσης, η τράπεζα αμέσως επικοινωνεί με τον δανειολήπτη προκειμένου να του παράσχει συμβουλευτικού χαρακτήρα υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της καθυστέρησης. Αν η καθυστέρηση ξεπερνά τις 30 ημέρες κάθε ίδρυμα έρχεται με μια συγκεκριμένη διαδικασία σε επικοινωνία με τον δανειολήπτη και εφόσον εκείνος προσκομίζει τα στοιχεία με ειλικρίνεια, οφείλει να εξετάσει τα στοιχεία αυτά και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης και να προτάξει την προτεινόμενη ή τις εναλλακτικά προτεινόμενες σε αυτόν λύσεις ρύθμισης και, αν καμία εξ αυτών δεν συμφωνηθεί, τις λύσεις οριστικής διευθέτησης.
Ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα έγκαιρης ένστασης.
- Χειρισμός μη συνεργάσιμων δανειοληπτών
Η τράπεζα ενημερώνει τον δανειολήπτη ότι έχει ταξινομηθεί ως μη συνεργάσιμος, τον τρόπο που θα κινηθεί στο εξής έναντι του δανειολήπτη και του εγγυητή, τις υποχρεώσεις τους μετά την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων αμφοτέρων καθώς και τον αποκλεισμό τους από τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, όπως αυτός ισχύει από 1.1.2016.
Ταυτόχρονα, ο Κώδικας παραθέτει σειρά ενδεικτικών λύσεων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια:
1ον βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις διάρκειας μικρότερης των 2 ετών που περιλαμβάνουν κεφαλαιοποίηση ή τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, μειωμένη δόση μεγαλύτερη των οφειλόμενων τόκων, καταβολή μόνο τόκων και περίοδο χάριτος.
2ον μεσοπρόθεσμες ρυθμίσεις διάρκειας μεγαλύτερης των 2 ετών που περιλαμβάνουν μείωση επιτοκίου, παράταση διάρκειας του δανείου, διαχωρισμό ή ακόμα και μερική διαγραφή της οφειλής και λειτουργική αναδιάρθρωση της εταιρείας αλλά και συμφωνία ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο
3ον λύσεις οριστικής διευθέτησης που μπορεί να συνδυάζονται με παράδοση εμπράγματης εξασφάλισης προς την τράπεζα ή και οικειοθελή ρευστοποίηση στοιχείων. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εθελοντική παράδοση ή και εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου, διακανονισμό απαιτήσεων αλλά και ολική διαγραφή της οφειλής αν δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα στοιχεία και δεν αναμένεται περαιτέρω ανάκτηση.
Ο κώδικας ορίζει επίσης τον τρόπο δράσης τόσο σε περίπτωση εγγυητών όσο και στην περίπτωση πολλαπλών πιστωτών στοιχείο σημαντικό γιατί οι περισσότεροι εκ των δανειοληπτών έχουν χρηματοδοτήσεις σε αρκετά πιστωτικά ιδρύματα.
Πιο αναλυτικά ως ενδεικτικοί τρόποι επίλυσης προτείνονται:
Τμήμα Ι – Τύποι βραχυπρόθεσμων ρυθμίσεων Ως βραχυπρόθεσμοι τύποι ρυθμίσεων θεωρούνται οι τύποι ρύθμισης με διάρκεια μικρότερη των δύο ετών που αφορούν σε περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται, βάσιμα, προσωρινές.
(α) Κεφαλαιοποίηση Ληξιπρόθεσμων Οφειλών (“Arrears Capitalization”).
(β) Τακτοποίηση Ληξιπρόθεσμων Οφειλών (“Arrears Repayment Plan”).
(γ) Μειωμένη Δόση Μεγαλύτερη των Οφειλόμενων Τόκων (“Reduced Payment above IO).
(δ) Καταβολή μόνο Τόκων (“Interest Only”).
(ε) Μειωμένη Δόση Μικρότερη των Οφειλόμενων Τόκων (“Reduced Payment Below Interest Only”).
(στ) Περίοδος Χάριτος (“Grace Period”): Αναστολή πληρωμών για προκαθορισμένη περίοδο. Οι τόκοι κεφαλαιοποιούνται ή διευθετούνται.
Τμήμα II – Τύποι μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων Κατατάσσονται οι τύποι ρύθμισης με διάρκεια μεγαλύτερη των δύο (2) ετών, με στόχο τη μείωση της τοκοχρεωλυτικής δόσης ή/και της δανειακής επιβάρυνσης, λαμβάνοντας υπόψη συντηρητικές παραδοχές για την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη μέχρι τη λήξη του προγράμματος αποπληρωμής.
(α) Μείωση Επιτοκίου (“Interest Rate Reduction”): Μείωση του επιτοκίου ή του επιτοκιακού περιθωρίου.
(β) Παράταση Διάρκειας(“Loan Term Extension”).
(γ) Διαχωρισμός Οφειλής (“Split Balance”): Διαχωρισμός της οφειλής του δανειολήπτη σε δύο τμήματα (“tranches”): i) το τμήμα του δανείου, το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει, με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του, και ii) το υπόλοιπο τμήμα του δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δυο μέρη.
(δ) Μερική Διαγραφή Οφειλής (“Partial Debt Forgiveness/ Write Down”): Οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης του ιδρύματος, ώστε η εναπομένουσα οφειλή να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
(ε) Λειτουργική Αναδιάρθρωση Επιχείρησης (“Operational Restructuring”): Αναδιοργάνωση της επιχείρησης, ώστε να καταστεί βιώσιμη και ικανή για την ομαλή εξυπηρέτηση των οφειλών της. Η αναδιοργάνωση μπορεί να περιλαμβάνει ενέργειες όπως η αλλαγή διοίκησης, η πώληση περιουσιακών στοιχείων, ο περιορισμός του κόστους, ο εταιρικός μετασχηματισμός, η ανανέωση πιστωτικών ορίων ή/και η παροχή νέων δανείων.
(στ) Συμφωνία Ανταλλαγής Χρέους με Μετοχικό Κεφάλαιο (“Debt/equity Swap”): Μετατροπή μέρους της οφειλής σε μετοχικό κεφάλαιο, ώστε η εναπομένουσα οφειλή να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
Τμήμα III – Λύσεις Οριστικής Διευθέτησης: Ως λύση οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ και δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής, με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος έναντι του δανειολήπτη.
Η λύση αυτή μπορεί να συνδυάζεται με παράδοση (εθελοντική) της εμπράγματης εξασφάλισης στο ίδρυμα προς μείωση του συνόλου της απαίτησης ή ακόμα και με οικειοθελή ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων προς τακτοποίηση της απαίτησης. Παρατίθενται ενδεικτικά λύσεις που προσφέρονται στο πλαίσιο των διεθνών πρακτικών, η υιοθέτηση εκάστης εξ αυτών, όμως, εξετάζεται κάθε φορά σε σχέση με τις προβλέψεις του ελληνικού δικαίου:
(α) Λοιπές Εξωδικαστικές Ενέργειες (“Other Out – of Court Settlements”): Οι εξωδικαστικές ενέργειες που δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες.
(β) Εθελοντική Παράδοση Ενυπόθηκου Ακινήτου (“Voluntary Surrender”).
(γ) Μετατροπή σε Ενοικίαση/Χρηματοδοτική Μίσθωση (“Mortgage to Rent/ Lease”).
(δ) Εθελοντική Εκποίηση Ενυπόθηκου Ακινήτου (“Voluntary Sale of Property”).
(ε) Διακανονισμός Απαιτήσεων (“Settlement of Loans”): Εξωδικαστική συμφωνία κατά την οποία το ίδρυμα λαμβάνει είτε εφάπαξ καταβολή σε μετρητά (ή ισοδύναμα μετρητών) είτε σειρά προκαθορισμένων τμηματικών καταβολών. Στο πλαίσιο του διακανονισμού το ίδρυμα εν- δέχεται να προβαίνει σε μερική διαγραφή της απαίτησης.
(στ) Υπερθεματιστής σε πλειστηριασμό (“AuctionCollateral Repossession”): Το ίδρυμα υπερθεματίζει στον πλειστηριασμό αποκτώντας την κυριότητα του ενυπόθηκου ακινήτου ή άλλης εμπράγματης εξασφάλισης στο πλαίσιο ευρύτερης συμφωνίας οριστικής διευθέτησης της οφειλής με τη συναίνεση του δανειολήπτη.
(ζ) Ολική Διαγραφή Οφειλής (“Full Debt Write – off”): To ίδρυμα αποφασίζει τη διαγραφή του συνόλου της οφειλής εφόσον δεν υπάρχουν ρευστοποιήσιμα στοιχεία και δεν αναμένεται περαιτέρω ανάκτηση.
Η «Business Support Services», με την μεγάλη της εμπειρία σε αυτόν τον τομέα διαχείρισης και με την μακρά της παρουσία σε επαφές με τα πιστωτικά ιδρύματα λειτουργεί συμβουλευτικά σε κάθε στάδιο αυτής της διαδικασίας.
Η παρουσία μας προσφέρει ασφάλεια, σοβαρότητα υπευθυνότητα και κύρος κατά τις διαπραγματεύσεις.
Παραμένουμε διαρκώς στη διάθεση του επιχειρηματικού κόσμου.
Με εκτίμηση
Για την “Business Support Services»
Ευστάθιος Λιακόπουλος
